Księgowość – podstawy prawne

/ Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce

Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (dalej zwana „AA”) określa zasady rachunkowości, a także procedury badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów.

Postanowienia AA mają zastosowanie do spółek cywilnych, spółek handlowych i spółek prawa polskiego będących rezydentami, w tym również tych w organizacji, a także innych osób prawnych (z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego) oraz innych niż spółki osobowe jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Osoby fizyczne, a także spółki cywilne, spółki jawne i spółki osobowe zawierane przez osoby fizyczne są objęte ustawą pod warunkiem, że ich dochód netto za ostatni rok obrotowy wynosił co najmniej 1200000 EUR (ale w przypadku niższych dochodów mogą dobrowolnie stosować zasady rachunkowości po powiadomieniu urzędu skarbowego właściwego do spraw opodatkowania dochodów). Ustawa znajduje również zastosowanie do zagranicznych osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej oraz osób fizycznych, które prowadzą działalność gospodarczą w Polsce (osobiście, przez osobę upoważnioną lub przez pracowników) – w odniesieniu do tej działalności, niezależnie od dochodów.

AA dokładnie reguluje prowadzenie ksiąg rachunkowych i podaje definicje dla celów rachunkowych. Księgi rachunkowe obejmują pliki zapisów księgowych, sumy i salda, które stanowią: czasopismo, księgę główną, księgi pomocnicze, zestawienie (bilans) ksiąg głównych i pomocniczych, zapasy (aktywów, pasywów i kapitału własnego). Księgi otwierane są w dniu rozpoczęcia działalności, a następnie na początku każdego kolejnego roku obrotowego i zamykane – ostatniego dnia roku obrotowego lub ostatniego dnia działalności jednostki. Rokiem obrotowym (stosowanym również dla celów podatkowych) jest zazwyczaj rok kalendarzowy lub, jeśli tak zostanie wybrane, okres 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych. Dla celów prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdań finansowych AA określa szczegółowe zasady wyceny aktywów, pasywów i kapitału własnego oraz ustalania wyniku finansowego.

Zgodnie z AA sprawozdanie finansowe powinno być sporządzone na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego (zazwyczaj ostatniego dnia roku obrotowego) i zatwierdzone nie później niż w ciągu 6 miesięcy od tego dnia. Składa się z bilansu, rachunku zysków i strat oraz dodatkowych informacji, w tym wprowadzenia do sprawozdania finansowego, jak również informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego, w tym dodatkowych informacji i objaśnień. Niekiedy uwzględnia się również następujące dokumenty: zestawienie zmian w kapitale własnym, sprawozdanie z przepływów pieniężnych oraz raport roczny.

Badanie i publikacja sprawozdań finansowych jest obowiązkowa w przypadku następujących podmiotów: podmiotów powiązanych (w tym rocznych sprawozdań grup kapitałowych), banków i instytucji ubezpieczeniowych, instytucji obrotu papierami wartościowymi, funduszy inwestycyjnych, funduszy emerytalnych, spółek akcyjnych (z wyjątkiem spółek w organizacji), a także innych podmiotów, jeżeli za rok obrotowy, za który sporządzono sprawozdanie, zostały spełnione co najmniej dwa kolejne warunki: średnia roczna liczba pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy wynosiła co najmniej 50, łączna wartość aktywów bilansu na koniec roku obrotowego wynosiła co najmniej 2500000 EUR, roczne przychody netto wynosiły co najmniej 500000000 EUR. Badanie sprawozdania finansowego przeprowadza się w celu uzyskania pisemnej opinii biegłego rewidenta stwierdzającej, czy sprawozdanie jest prawidłowe, daje rzetelny i jasny obraz sytuacji finansowej i majątkowej oraz wyniku finansowego badanej jednostki.

Jednostki, które w trakcie sporządzania sprawozdań finansowych są zgodne z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (zwanymi dalej „MSR”), muszą przestrzegać AA w sprawach nieuregulowanych przez standardy. Stosowanie MSR jest obowiązkowe w odniesieniu do skonsolidowanych sprawozdań finansowych emitentów papierów wartościowych będących w obrocie giełdowym i banków. Dobrowolnie MSR mogą być stosowane w odniesieniu do skonsolidowanych sprawozdań finansowych przez emitentów papierów wartościowych zamierzających ubiegać się o dopuszczenie do obrotu lub oczekujących na dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych EOG oraz członków grupy kapitałowej, jeżeli jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdania finansowe zgodnie z MSR. Te same kategorie jednostek mogą opcjonalnie wykorzystywać MSR do sporządzania własnych (pojedynczych) sprawozdań finansowych.

Osoby fizyczne, spółki cywilnoprawne, zarejestrowane spółki osobowe oraz spółki zawodowe osób fizycznych, które prowadzą działalność gospodarczą bez obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych, ewidencjonowania swojej działalności gospodarczej poprzez prowadzenie ksiąg podatkowych przychodów i wydatków.

Udostępnij

Ostatnia aktualizacja: 12.05.2022

Nasze rekomendacje

Nasze członkostwa

Nasze certyfikaty

Wojskowe Centrum Normalizacji Jakości I KodyfikacjiTÜV NORDTÜV RHEINLAND

Nasze partnerstwo

Kompetencje