Podatek od osób fizycznych w Polsce (PIT)

Osoby fizyczne posiadające miejsce zamieszkania w Polsce są opodatkowane od całości swoich dochodów, niezależnie od miejsca ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce). Osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania w Polsce są opodatkowane wyłącznie od dochodów uzyskanych w Polsce (ograniczony obowiązek podatkowy w Polsce).

Osoba fizyczna z miejscem zamieszkania w Polsce to osoba, która:

• jest fizycznie obecna w Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym, lub;
• posiada w Polsce ośrodek interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych).

Powyższe zasady stosuje się z uwzględnieniem postanowień odpowiednich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W związku z tym, nawet jeśli w świetle polskiego ustawodawstwa krajowego dana osoba zdała test rezydencji dla Polski, należy zastosować odpowiednie kryteria zawarte w umowie międzynarodowej w celu ustalenia, w którym kraju znajduje się jej faktyczne miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Źródła przychodów podlegające opodatkowaniu PIT:

• stosunek służbowy i stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, emerytura lub renta inwalidzka;
• personalne usługi;
• nierolnicza działalność gospodarcza;
• specjalne działy produkcji rolnej;
• leasing, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa i inne podobne umowy;
• kapitał pieniężny i prawa majątkowe;
• odpłatne rozporządzanie m.in. nieruchomościami lub ich częściami oraz udziałami w nieruchomości, ruchomościami;
• inne źródła.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn, czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie wiążącej umowy, ani do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem tonażowym.

Osoby fizyczne w Polsce podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, obliczanym co do zasady według progresywnej skali podatkowej. Stawki podatkowe różnią się w zależności od osiągniętego dochodu, czyli całkowitego przychodu, pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu, w danym roku podatkowym.

W 2022 roku rozliczamy PIT za 2021 rok jeszcze według starych progów podatkowych.

W 2022 r. obowiązują już nowe progi podatkowe. Jednak, po kolejnych zmianach związanych z reformą tzw. Polskiego Ładu, od 1 lipca 2022 r. wejdą w życie zmodyfikowane przepisy, zgodnie z którymi podatek dochodowy od osób fizycznych będzie obliczany według następującej skali podatkowej:

Zmiany systemu podatkowego w ramach Polskiego Ładu obejmują także podniesienie kwoty wolnej od podatku aż do 30 000 PLN. Oznacza to, że opodatkowane będą dochody wynoszące więcej niż 2500 zł miesięcznie.

Projekt przepisów wprowadza również regulacje, które mają wyeliminować stosowanie ulgi dla klasy średniej. Z ulgi dla klasy średniej będą jednak mogli skorzystać podatnicy, dla których jej uchylenie mogłoby nie być korzystne.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej.

Osoby te, na swój wniosek, mogą opodatkować swoje dochody stawką liniową w wysokości 19% lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

W zależności od skali prowadzonej działalności gospodarczej, po spełnieniu określonych kryteriów, podatnik może wnioskować o zastosowanie uproszczonych formularzy podatkowych, tj.:

• podatek od zarejestrowanego dochodu (podatek obliczony bez odliczenia kosztów uzyskania przychodu);
• zryczałtowany podatek (podatek ustalany przez urząd skarbowy w zależności od rodzaju działalności gospodarczej).

Czwartą formą opodatkowania jest karta podatkowa, jednak od 2022 r. mogą z niej korzystać jedynie podatnicy, którzy byli opodatkowani w tej formie wcześniej. Nie ma możliwości przejścia na tę formę dopiero w 2022 r.

Następujące kategorie dochodów (przychodów) są opodatkowane zgodnie z odrębnymi przepisami:

• prywatny najem (na wniosek podatnika – 8,5% podatku od dochodu ewidencjonowanego);
• dywidendy (19% podatek liniowy);
• odsetki od oszczędności (19% podatek liniowy);
• zyski ze sprzedaży papierów wartościowych (19% podatek dochodowy);
• sprzedaż nieruchomości prywatnych (z reguły 19% podatek dochodowy).

Niektóre kategorie dochodów wypłacane przez polskich agentów pobierających na rzecz nierezydentów podlegają zryczałtowanemu podatkowi w wysokości 20% dochodów.

Należą do nich wpływy z tytułu:

• służenia w zarządzie lub radzie nadzorczej
• umów cywilnoprawnych;
• rozrywki lub aktywności sportowej;
• księgowości
• usług prawnych i doradczych;
• usług reklamowych;
• opłat licencyjnych, know-how lub praw autorskich.

W przypadku nierezydentów mogą być stosowane stawki podatkowe wynikające z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, a podatek u źródła może być zwolniony, jeżeli nierezydent przedstawi zaświadczenie potwierdzające miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

W przypadku podatników, którzy nie ujawniają źródeł przychodów, dochód ustalony przez organy podatkowe jest opodatkowany stawką karną w wysokości 75%.

Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych mogą skorzystać z szeregu ulg podatkowych, takich jak:

• ulga na dziecko;
• ulga termomodernizacyjna;
• ulga rehabilitacyjna;
• ulga na Internet;
• ulga dla młodych;
• ulga abolicyjna;
• ulga B+R;
• ulga na IKZE;
• ulga e-TOLL;
• darowizna na OPP;
• darowizna na krwiodawstwo;
• darowizna na kult religijny;
• darowizna na kształcenie zawodowe;
• darowizna COVID-19;
• darowizna na komputery przenośne;
• darowizna na odbudowę zabytków;
• darowizny z innych ustaw;
• składki na ubezpieczenie społeczne;
• składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Termin składania rocznego zeznania podatkowego upływa 30 kwietnia roku następującego po danym roku podatkowym. Zasada ta nie ma zastosowania do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem od zarejestrowanych dochodów lub opodatkowaniu według stawki zryczałtowanej.

Co do zasady, podatnicy składają wnioski oddzielnie. Małżonkowie będący rezydentami podatkowymi w Polsce mogą, po spełnieniu określonych warunków, złożyć wspólne zeznanie podatkowe dotyczące dochodu podlegającego opodatkowaniu według skali podatkowej.

Następujące osoby fizyczne są również uprawnione do wspólnego składania zeznań podatkowych:

• małżonkowie posiadający miejsce zamieszkania w państwie członkowskim UE lub w państwie członkowskim Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Szwajcarii;
• małżonkowie, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, a drugi ma miejsce zamieszkania poza Polską, ale w innym państwie członkowskim UE, EOG lub w Szwajcarii,

– jeżeli (w obu przypadkach) osiągnęli oni próg przychodów podlegających opodatkowaniu w Polsce w łącznej wysokości co najmniej 75% łącznych przychodów osiągniętych przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Szczególne zasady opodatkowania stosuje się również do osób fizycznych, składających wniosek w charakterze rodziców samotnie wychowujących dzieci.

Podatek od spadków i darowizn na cele charytatywne dotyczy nabycia własności aktywów znajdujących się w Polsce lub praw majątkowych wykonywanych w Polsce w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, zapisu szczególnego, polecenia testamentowego, darowizny na cele charytatywne, polecenia darczyńcy, naszego podpisu lub nieodpłatnego usunięcia współwłasności.

Podatek stosuje się również do nabycia prawa własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał stałe miejsce zamieszkania w Polsce.

Podatnicy podatku od spadków i darowizn na cele charytatywne są podzieleni na trzy kategorie w zależności od relacji z darczyńcą/spadkodawcą:

• grupa I: małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa;
• grupa II: zstępni rodzeństwa (np. dzieci brata), rodzeństwo rodziców (np. wujkowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (np. żona wnuczka);
• grupa III: pozostali uprawnieni.

Przy nabyciu rzeczy lub praw majątkowych w drodze spadku przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, nabywca może skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn (nie dotyczy spadków, gdy zgon spadkodawcy nastąpił przed dniem 1 stycznia 2007 r.), jeżeli nabycie aktywów lub praw majątkowych jest zgłaszane, odrębnie przez każdego z nabywców, właściwemu urzędowi skarbowemu w terminie sześciu miesięcy od powstania obowiązku podatkowego.

Obecnie kwoty zwolnione z podatku są następujące:

• dla jednostek przejmujących z grupy podatkowej 1 – 9 637 PLN;
• dla grupy 2 – 7 276 PLN;
• dla grupy 3 – 4 902 PLN.

Skala podatkowa została określona w następujący sposób:

Polski rezydent PIT jest zdefiniowany jako osoba, która: 1) posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych), lub 2) spędza w Polsce więcej niż 183 dni w roku podatkowym. Wystarczy spełnić jeden z tych warunków, aby zostać polskim rezydentem.

Polscy rezydenci podatkowi płacą polski podatek dochodowy od swoich globalnych dochodów. Kwestie związane z podwójnym opodatkowaniem rozwiązywane są w oparciu o odpowiednią umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania; jeżeli żadna z umów nie ma zastosowania do konkretnego przypadku, podwójne opodatkowanie jest unikane na podstawie przepisów krajowych (ogólnie rzecz biorąc, podatek dochodowy zapłacony za granicą może być proporcjonalnie zaliczony na poczet polskiego zobowiązania z tytułu PIT).

Nierezydenci podlegają opodatkowaniu wyłącznie polskimi dochodami pochodzącymi z Polski. Ponadto, w wielu przypadkach nierezydenci mogą korzystać z 20% zryczałtowanej stawki podatkowej liczonej od ich przychodów (tj. bez odliczenia kosztów). Powyższy zryczałtowany podatek dotyczy różnych źródeł dochodów, w tym opłat za zarządzanie (ale nie umów o pracę).