Podatek od osób fizycznych w Polsce (PIT)

Osoby fizyczne posiadające miejsce zamieszkania w Polsce są opodatkowane od całości swoich dochodów, niezależnie od miejsca ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce). Osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania w Polsce są opodatkowane wyłącznie od dochodów uzyskanych w Polsce (ograniczony obowiązek podatkowy w Polsce).

Osoba fizyczna z miejscem zamieszkania w Polsce to osoba, która:

• jest fizycznie obecna w Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym, lub;
• posiada w Polsce ośrodek interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych).

Powyższe zasady stosuje się z uwzględnieniem postanowień odpowiednich umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W związku z tym, nawet jeśli w świetle polskiego ustawodawstwa krajowego dana osoba zdała test rezydencji dla Polski, należy zastosować odpowiednie kryteria zawarte w umowie międzynarodowej w celu ustalenia, w którym kraju znajduje się jej faktyczne miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Źródła przychodów podlegające opodatkowaniu PIT:

• stosunek służbowy i stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, emerytura lub renta inwalidzka;
• personalne usługi;
• nierolnicza działalność gospodarcza;
• specjalne działy produkcji rolnej;
• leasing, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa i inne podobne umowy;
• kapitał pieniężny i prawa majątkowe;
• odpłatne rozporządzanie m.in. nieruchomościami lub ich częściami oraz udziałami w nieruchomości, ruchomościami;
• inne źródła.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do przychodów:

• z działalności rolniczej, ale z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej, które są opodatkowane na zasadach określonych w ustawie PIT
• z gospodarki leśnej (w rozumieniu ustawy o lasach)
• podlegające przepisom o podatku od spadków i darowizn
• wynikające z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy
• z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich
• ze świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny, objętych wspólnością majątkową małżeńską
• podlegających opodatkowaniu podatkiem tonażowym

Osoby fizyczne w Polsce podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, obliczanym co do zasady według progresywnej skali podatkowej. Stawki podatkowe różnią się w zależności od osiągniętego dochodu, czyli całkowitego przychodu, pomniejszonego o koszty uzyskania przychodu, w danym roku podatkowym.

W 2025 roku rozliczamy PIT za 2024 rok według następujących progów podatkowych.

Podstawowe informacje

Kwota wolna od podatku wynosi do 30 000 PLN.

Stawki podatkowe dla różnych form działalności

• 19% podatek od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej - wybór tego sposobu opodatkowania następuje poprzez pisemne oświadczenie złożone przez podatnika. Dochodów opodatkowanych w ten sposób nie łączy się z dochodami z innych źródeł (art. 30c ustawy PIT)
• W formie ryczałtu od dochodów (przychodów) (art. 29, 30 i 30a ustawy PIT) - których nie łączy się z dochodami z innych źródeł
• 19% podatek od dochodów z kapitałów pieniężnych, np. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych – dochodów opodatkowanych w ten sposób nie łączy się z dochodami z innych źródeł (art. 30b ustawy PIT)
• 19% podatek od dochodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw (art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy PIT)
• 19% podatek od dochodów zagranicznej jednostki kontrolowanej (art. 30f ust. 1 ustawy PIT)
• 19% podatek od dochodów z niezrealizowanych zysków, gdy ustalana jest wartość podatkowa składnika majątku (3% podatek, gdy nie ustala się wartości podatkowej składnika majątku) (art. 30da ust. 1 ustawy PIT)
• 5% podatek od kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (art. 30ca ust. 1 ustawy PIT)

Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w 2022 r., 2023 r. i 2024 r. wynoszą (zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne):

• 17% - od przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów
• 15% - od przychodów ze świadczenia niektórych usług niematerialnych m.in. pośrednictwa w sprzedaży hurtowej, reklamowych, fotograficznych
• 14% - od przychodów ze świadczenia usług m.in. w zakresie opieki zdrowotnej
• 12,5% - od przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł z tytułu m.in. umowy najmu nieruchomości, ze świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem
• 12% - od przychodów ze świadczenia usług m.in. związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego
• 10% - od przychodów ze świadczenia usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek
• 8,5% - od przychodów m.in. z działalności usługowej, w tym od przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz od przychodów m.in. z tytułu najmu nieruchomości, ze świadczenia usług związanych z zakwaterowaniem, do kwoty 100 000 zł
• 5,5% - od przychodów m.in. z działalności wytwórczej, robót budowlanych
• 3,0% - od przychodów m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu, z odsetek od środków na rachunkach bankowych utrzymywanych w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą
• 2% - od przychodów ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, które pochodzą z własnej uprawy, hodowli lub chowu (z wyjątkami wskazanymi w art. 20 ust. 1c ustawy PIT)

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą podlegają opodatkowaniu według skali podatkowej.

Osoby te, na swój wniosek, mogą opodatkować swoje dochody stawką liniową w wysokości 19% lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

W zależności od skali prowadzonej działalności gospodarczej, po spełnieniu określonych kryteriów, podatnik może wnioskować o zastosowanie uproszczonych formularzy podatkowych, tj.:

• podatek od zarejestrowanego dochodu (podatek obliczony bez odliczenia kosztów uzyskania przychodu);
• zryczałtowany podatek (podatek ustalany przez urząd skarbowy w zależności od rodzaju działalności gospodarczej).

Czwartą formą opodatkowania jest karta podatkowa, jednak od 2022 roku z karty podatkowej mogą korzystać tylko ci podatnicy, którzy kontynuują opodatkowanie w tej formie – byli już opodatkowani w ten sposób w 2021 roku. Przedsiębiorcy rozpoczynający działalność gospodarczą lub planujący zmienić formę opodatkowania nie mogą skorzystać z karty podatkowej.

Następujące kategorie dochodów (przychodów) są opodatkowane zgodnie z odrębnymi przepisami:

• prywatny najem (na wniosek podatnika – 8,5% podatku od dochodu ewidencjonowanego);
• dywidendy (19% podatek liniowy);
• odsetki od oszczędności (19% podatek liniowy);
• zyski ze sprzedaży papierów wartościowych (19% podatek dochodowy);
• sprzedaż nieruchomości prywatnych (z reguły 19% podatek dochodowy).

Niektóre kategorie dochodów wypłacane przez polskich agentów pobierających na rzecz nierezydentów podlegają zryczałtowanemu podatkowi w wysokości 20% dochodów.

Należą do nich wpływy z tytułu:

• służenia w zarządzie lub radzie nadzorczej
• umów cywilnoprawnych;
• rozrywki lub aktywności sportowej;
• księgowości
• usług prawnych i doradczych;
• usług reklamowych;
• opłat licencyjnych, know-how lub praw autorskich.

W przypadku nierezydentów mogą być stosowane stawki podatkowe wynikające z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, a podatek u źródła może być zwolniony, jeżeli nierezydent przedstawi zaświadczenie potwierdzające miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

W przypadku podatników, którzy nie ujawniają źródeł przychodów, dochód ustalony przez organy podatkowe jest opodatkowany stawką karną w wysokości 75%.

Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) mogą skorzystać z szeregu ulg podatkowych, takich jak:

• ulga na dziecko;
• ulga termomodernizacyjna;
• ulga rehabilitacyjna;
• ulga na Internet;
• ulga dla młodych;
• ulga abolicyjna;
• ulga B+R;
• ulga na IKZE;
• ulga na zabytki
• ulga na terminal
• ulga na robotyzację
• ulga na prototyp
• ulga dla pracujących seniorów
• ulga na powrót
• ulga dla rodzin 4+
• ulga dla inwestujących w ASI
• ulga na ekspansję
• ulga na sponsoring
• darowizna na OPP;
• darowizna na krwiodawstwo;
• darowizna na kult religijny;
• darowizna na kształcenie zawodowe;
• darowizna na odbudowę zabytków;
• darowizny z innych ustaw;
• odliczanie straty
• składki na ubezpieczenie społeczne;
• składki na ubezpieczenie zdrowotne;
• skłądki na rzecz związków zawodowych.

Termin składania rocznego zeznania podatkowego upływa 30 kwietnia roku następującego po danym roku podatkowym. Zasada ta nie ma zastosowania do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem od zarejestrowanych dochodów lub opodatkowaniu według stawki zryczałtowanej.

Co do zasady, podatnicy składają wnioski oddzielnie. Małżonkowie będący rezydentami podatkowymi w Polsce mogą, po spełnieniu określonych warunków, złożyć wspólne zeznanie podatkowe dotyczące dochodu podlegającego opodatkowaniu według skali podatkowej.

Następujące osoby fizyczne są również uprawnione do wspólnego składania zeznań podatkowych:

• małżonkowie posiadający miejsce zamieszkania w państwie członkowskim UE lub w państwie członkowskim Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) lub w Szwajcarii;
• małżonkowie, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, a drugi ma miejsce zamieszkania poza Polską, ale w innym państwie członkowskim UE, EOG lub w Szwajcarii,

– jeżeli (w obu przypadkach) osiągnęli oni próg przychodów podlegających opodatkowaniu w Polsce w łącznej wysokości co najmniej 75% łącznych przychodów osiągniętych przez oboje małżonków w danym roku podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.

Szczególne zasady opodatkowania stosuje się również do osób fizycznych, składających wniosek w charakterze rodziców samotnie wychowujących dzieci.

Podatek od spadków i darowizn na cele charytatywne dotyczy nabycia własności aktywów znajdujących się w Polsce lub praw majątkowych wykonywanych w Polsce w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, zapisu szczególnego, polecenia testamentowego, darowizny na cele charytatywne, polecenia darczyńcy, naszego podpisu lub nieodpłatnego usunięcia współwłasności.

Podatek stosuje się również do nabycia prawa własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał stałe miejsce zamieszkania w Polsce.

Podatnicy podatku od spadków i darowizn na cele charytatywne są podzieleni na trzy kategorie w zależności od relacji z darczyńcą/spadkodawcą:

• grupa I: małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa;
• grupa II: zstępni rodzeństwa (np. dzieci brata), rodzeństwo rodziców (np. wujkowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (np. żona wnuczka);
• grupa III: pozostali uprawnieni.

Przy nabyciu rzeczy lub praw majątkowych w drodze spadku przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, nabywca może skorzystać z całkowitego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn (nie dotyczy spadków, gdy zgon spadkodawcy nastąpił przed dniem 1 stycznia 2007 r.), jeżeli nabycie aktywów lub praw majątkowych jest zgłaszane, odrębnie przez każdego z nabywców, właściwemu urzędowi skarbowemu w terminie sześciu miesięcy od powstania obowiązku podatkowego.

Od 1 lipca 2023 roku wprowadzono wyższe kwoty wolne od podatku oraz nowe skale podatkowe w zakresie podatku od spadków i darowizn. Zmiany te zostały uregulowane w rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek.

Obecnie kwoty zwolnione z podatku od spadków i darowizn są następujące:

• dla jednostek przejmujących z grupy podatkowej 1 – 36 120 PLN;
• dla grupy 2 – 27 090 PLN;
• dla grupy 3 – 5 733 PLN.

Skala podatkowa została określona w następujący sposób:

Polski rezydent PIT jest zdefiniowany jako osoba, która: 1) posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych), lub 2) spędza w Polsce więcej niż 183 dni w roku podatkowym. Wystarczy spełnić jeden z tych warunków, aby zostać polskim rezydentem.

Polscy rezydenci podatkowi płacą polski podatek dochodowy od swoich globalnych dochodów. Kwestie związane z podwójnym opodatkowaniem rozwiązywane są w oparciu o odpowiednią umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania; jeżeli żadna z umów nie ma zastosowania do konkretnego przypadku, podwójne opodatkowanie jest unikane na podstawie przepisów krajowych (ogólnie rzecz biorąc, podatek dochodowy zapłacony za granicą może być proporcjonalnie zaliczony na poczet polskiego zobowiązania z tytułu PIT).

Nierezydenci podlegają opodatkowaniu wyłącznie polskimi dochodami pochodzącymi z Polski. Ponadto, w wielu przypadkach nierezydenci mogą korzystać z 20% zryczałtowanej stawki podatkowej liczonej od ich przychodów (tj. bez odliczenia kosztów). Powyższy zryczałtowany podatek dotyczy różnych źródeł dochodów, w tym opłat za zarządzanie (ale nie umów o pracę).