Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców: obowiązki pracodawcy, pracownicy z Gruzji i nowe rozporządzenie MRPIPS

Nowy obowiązek wobec cudzoziemców: informacja o prawie do związków zawodowych

Od 1 czerwca 2025 r. obowiązuje nowy przepis ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom, zgodnie z którym pracodawcy mają obowiązek pisemnie informować cudzoziemców o przysługującym im prawie do wstępowania do związków zawodowych. Informacja ta musi być przekazana w języku zrozumiałym dla cudzoziemca i obejmować prawa wynikające z ustawy o związkach zawodowych z 1991 r.

Wątpliwości dotyczące stosowania

Mimo że przepis obowiązuje od niedawna, wśród pracodawców i ekspertów pojawiło się wiele wątpliwości co do jego zakresu i stosowania w praktyce. Przede wszystkim – nie jest jasne, czy obowiązek dotyczy wyłącznie cudzoziemców zatrudnianych od 1 czerwca, czy także tych, którzy już wcześniej podjęli pracę. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej sugeruje, że informację należy przekazywać tylko nowo zatrudnianym, jednak brak przepisów przejściowych skłania część ekspertów do ostrożniejszego podejścia – i objęcia obowiązkiem wszystkich zatrudnionych cudzoziemców. Główny Inspektorat Pracy również wskazuje na konieczność przekazania informacji także osobom już zatrudnionym przed wejściem w życie nowych przepisów.

Powyższe ma zastosowanie niezależnie od tego, czy w zakładzie pracy działają związki zawodowe. W takim przypadku pracodawca może dodatkowo poinformować, że w momencie przekazywania informacji żadna organizacja związkowa nie funkcjonuje.

Wątpliwości budzi także zakres wymaganej informacji. Czy wystarczy ogólne wskazanie, że cudzoziemiec ma prawo przystąpić do związku zawodowego, czy też należy wymienić konkretne organizacje? Resort pracy stoi na stanowisku, że wystarczająca jest informacja ogólna, ponieważ wskazywanie konkretnych związków mogłoby zostać odebrane jako ich faworyzowanie.

Niektórzy pracodawcy podnoszą również kwestie systemowe – dlaczego obowiązek ten dotyczy wyłącznie cudzoziemców, a nie obejmuje obywateli polskich, skoro prawo do zrzeszania się przysługuje wszystkim pracownikom, niezależnie od obywatelstwa, na mocy Konstytucji RP (art. 59). Dodatkowo, przepis mówi wyłącznie o „prawie wstępowania” do związków zawodowych, pomijając prawo ich tworzenia – co rodzi pytania o intencję ustawodawcy i ewentualne niedoprecyzowanie.

Kolejną kwestią jest moment przekazania informacji – użycie w przepisie określenia „powierzający pracę” może sugerować, że powinno to nastąpić na początku współpracy (np. wraz z podpisaniem umowy). Tę interpretację potwierdza również MRPiPS. Nie ma jednak jednoznacznych wytycznych co do sposobu dokumentowania spełnienia tego obowiązku – nie jest jasne, czy informacja powinna być przechowywana w aktach osobowych.

Podsumowanie

Nowe przepisy wprowadzają istotny obowiązek informacyjny wobec cudzoziemców zatrudnianych w Polsce. Warto już teraz zweryfikować swoje procedury i upewnić się, że pracownicy otrzymują niezbędne informacje w odpowiednim czasie i formie. Ze względu na pojawiające się wątpliwości interpretacyjne, będziemy na bieżąco monitorować sytuację i informować Państwa o wszelkich nowych wytycznych oraz zmianach legislacyjnych.

Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców – Gruzja wypada z listy

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało projekt rozporządzenia, które zmienia listę państw objętych uproszczoną procedurą zatrudniania cudzoziemców. Na podstawie oświadczenia zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy pracę będą mogli nadal podejmować obywatele: Armenii, Białorusi, Mołdawii i Ukrainy. Z listy znikną jednak obywatele Gruzji. To efekt unijnych dyskusji o ograniczeniu ruchu bezwizowego z tym krajem.

Zmiany obejmują również przepisy dotyczące pracy sezonowej – obywatele Gruzji stracą możliwość korzystania z uproszczonych procedur. Ministerstwo uzasadnia decyzję sytuacją polityczną oraz przeglądem dotychczasowych przywilejów. Projekt nie przewiduje przepisów przejściowych, co oznacza niepewność co do dalszego losu już wydanych oświadczeń.

W 2024 r. wystawiono ponad 76 tys. oświadczeń na rzecz obywateli Gruzji, co czyni tę zmianę szczególnie istotną dla wielu pracodawców.

Będziemy na bieżąco przekazywać najważniejsze informacje dotyczące ostatecznych zapisów rozporządzenia oraz ich wpływu na zatrudnianie pracowników z zagranicy.

Nowe rozporządzenie dotyczące pracy cudzoziemców – co zmienia się od 1 grudnia 2025?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej opublikowało projekt rozporządzenia określającego szczególne przypadki, w których cudzoziemiec uprawniony do pobytu w Polsce może wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy. Prace nad projektem rozpoczęto w sierpniu 2025 r., a dokument jest realizacją delegacji ustawowej zawartej w art. 3 ust. 7 ustawy z dnia 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom. Nowe rozporządzenie ma zastąpić dotychczasowe przepisy z 2015 r., które zachowują moc jedynie do momentu wydania nowych przepisów wykonawczych – nie później niż 1 grudnia 2025 r.

Celem nowego aktu prawnego jest uporządkowanie katalogu wyjątków, doprecyzowanie dotychczasowych zapisów oraz ograniczenie nieprawidłowości w systemie wizowym. Ministerstwo wykorzystało dotychczasowe przepisy, jednak wprowadziło zmiany mające na celu wyeliminowanie niejasności i luki interpretacyjne.

Najważniejsze zmiany

W rozporządzeniu określono 25 sytuacji, w których możliwe jest wykonywanie pracy bez zezwolenia lub oświadczenia, m.in.:

• uczestnictwo w programach unijnych i międzynarodowych pomocowych (np. eksperci, trenerzy),
• nauczyciele języków obcych lub przedmiotów nauczanych w języku obcym w systemie oświaty (pod warunkiem posiadania odpowiednich kwalifikacji),
• osoby pracujące w strukturach NATO i przy programach zbrojeniowych,
• dziennikarze akredytowani przy MSZ, twórcy artystyczni (z limitem 30 dni rocznie),
• sportowcy i osoby związane z wydarzeniami sportowymi, również skierowane przez zagraniczne kluby lub związki,
• duchowni wykonujący funkcje religijne w zarejestrowanych związkach wyznaniowych,
• studenci studiów stacjonarnych w Polsce, uczestnicy praktyk przewidzianych programami nauczania,
• uczestnicy programów wymiany (Erasmus+, programy pracy wakacyjnej),
• absolwenci studiów w instytutach PAN lub instytutach badawczych,
• naukowcy oraz technicy badawczy w instytutach badawczych,
• osoby delegowane na krótkoterminowe zlecenia techniczne (do 3 miesięcy rocznie),
• lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni z uprawnieniami do wykonywania zawodu w Polsce,
• osoby pracujące w prywatnej służbie domowej misji dyplomatycznej.

Brak obowiązków informacyjnych dla pracodawcy – w przypadkach objętych nowym rozporządzeniem pracodawca nie musi ani uzyskiwać zezwolenia, ani składać oświadczenia do ewidencji, ani spełniać obowiązków informacyjnych typowych dla zatrudniania cudzoziemców.

Absolwenci w świetle nowej i starej regulacji

W obecnie obowiązującym rozporządzeniu z 2015 r. cudzoziemcy będący absolwentami polskich szkół ponadgimnazjalnych, stacjonarnych studiów wyższych lub doktoranckich mogli podejmować pracę w Polsce bez konieczności uzyskiwania zezwolenia.

Projekt nowego rozporządzenia zawęża to uprawnienie – przewiduje zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia wyłącznie dla absolwentów studiów wyższych (w rozumieniu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce), ukończonych w instytucie naukowym PAN lub instytutach badawczych. Zniknęło odniesienie do absolwentów szkół ponadgimnazjalnych (czyli np. techników czy liceów).

Na ten moment, do czasu wejścia w życie nowego aktu, obowiązują jeszcze dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy – zgodnie z art. 113 pkt 2 nowej ustawy. Jednakże wszystko wskazuje na to, że po wejściu w życie nowego rozporządzenia, osoby posiadające jedynie dyplomy szkół ponadpodstawowych bez dyplomu potwierdzającego kwalifikacje mogą stracić możliwość pracy bez zezwolenia. W związku z tym rekomendujemy już teraz rozpoczęcie procesu legalizacji pracy, w szczególności poprzez wnioski o zezwolenie na pracę, by uniknąć problemów po zmianie przepisów.

Przepis przejściowy

Cudzoziemcy, którzy podejmują pracę bez zezwolenia na podstawie rozporządzenia z 2015 r., a których przypadek nie został ujęty w nowym rozporządzeniu, będą mogli kontynuować pracę na dotychczasowych zasadach nie dłużej niż przez 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowego rozporządzenia, czyli do 31 maja 2026 r.

Podsumowanie

Nowe rozporządzenie ma wejść w życie z dniem 1 grudnia 2025 r. To dobry moment, by przeanalizować trwające relacje z cudzoziemcami wykonującymi pracę bez zezwolenia, sprawdzić, czy niektóre przypadki będą wymagały zezwoleń po wejściu w życie nowych przepisów oraz przygotować się do wdrożenia nowych regulacji, które w części przypadków oznaczają uproszczenie procedur, a w innych – konieczność dostosowania się do bardziej precyzyjnych wymogów.

Jeśli mają Państwo pytania dotyczące opisanego tematu lub potrzebują Państwo dodatkowych informacji – zapraszamy do kontaktu:

Zadaj pytanie »

DZIAŁ DS. RELACJI Z KLIENTAMI

ELŻBIETA
NARON-GROCHALSKA
Główny Konsultant
ds. relacji z klientami
Grupa getsix

***