Nowelizacja ustawy o rachunkowości – kluczowe zmiany od 2025 roku

12 grudnia 2024 roku prezydent podpisał nowelizację ustawy o rachunkowości, która wprowadza szereg istotnych zmian dla przedsiębiorców w Polsce. Nowe przepisy, wdrażające unijną dyrektywę CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), dotyczą zarówno raportowania ESG (Environmental, Social, Governance), jak i podwyższenia progów przychodów zobowiązujących do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Poniżej omawiamy najważniejsze zmiany i ich znaczenie dla firm.

• Zmiana limitów przychodów dla prowadzenia pełnej księgowości
• Wyższe progi dla obowiązku badania sprawozdań finansowych
• Nowe definicje jednostek mikro, małych i średnich
• Obowiązek raportowania ESG – krok w stronę zrównoważonego rozwoju

Zmiana limitów przychodów dla prowadzenia pełnej księgowości

Od 1 stycznia 2025 roku wchodzą w życie istotne zmiany dotyczące limitów przychodów zobowiązujących przedsiębiorców do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych. Zgodnie z nowelizacją ustawy o rachunkowości, próg ten zostaje podwyższony z obecnych 2 mln euro do 2,5 mln euro.

Nowy limit obejmuje:

• osoby fizyczne
• spółki cywilne osób fizycznych
• spółki jawne osób fizycznych
• spółki partnerskie osób fizycznych
• przedsiębiorstwa prowadzone w spadku.

W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy, których przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy 2024 wyniosą co najmniej równowartość 2,5 mln euro (przy zastosowaniu kursu euro NBP z 1 października 2024 r. wynoszącego 4,2846 zł, czyli ok. 10 711 500 zł), będą zobowiązani do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych od roku obrotowego rozpoczynającego się po 31 grudnia 2024 roku.

Jakie są konsekwencje przekroczenia limitu?

Prowadzenie pełnej księgowości wiąże się z bardziej szczegółowym i skomplikowanym rejestrowaniem operacji gospodarczych. Obejmuje to:

• Rejestrację wszystkich zdarzeń gospodarczych – zarówno tych mających wpływ na podstawę opodatkowania, jak i tych, które są z niej wyłączone.
• Przygotowanie sprawozdania finansowego zgodnie z określonymi standardami.
• Składanie rocznego sprawozdania finansowego w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) lub w Krajowej Administracji Skarbowej (KAS).

Korzyści dla przedsiębiorców z niższymi przychodami

Podwyższenie limitu pozwoli mniejszym firmom dłużej korzystać z uproszczonych form księgowości, takich jak podatkowa księga przychodów i rozchodów (PKPiR). Dzięki temu przedsiębiorcy będą mogli zmniejszyć obciążenia administracyjne i finansowe, co jest szczególnie istotne w trudnych warunkach gospodarczych.

Wyższe progi dla obowiązku badania sprawozdań finansowych

Nowelizacja ustawy o rachunkowości wprowadza istotne zmiany dotyczące progów, po przekroczeniu których jednostki będą zobowiązane do przeprowadzania badania swoich sprawozdań finansowych przez biegłego rewidenta. Zmiany te mają na celu ułatwienie funkcjonowania mniejszych jednostek, przy jednoczesnym zapewnieniu, że badanie sprawozdań pozostanie obowiązkiem dla większych podmiotów, których działalność ma znaczący wpływ na rynek.

Nowe progi po zmianach

Podwyższenie progów o 25% oznacza, że od 2025 roku jednostki będą zobowiązane do badania swoich sprawozdań finansowych, jeśli ich wyniki za dany rok obrotowy przekroczą następujące wartości:

• Suma aktywów bilansu: zwiększona z 2,5 mln euro do 3,125 mln euro (około 13 389 375 zł).
• Przychody netto ze sprzedaży: zwiększone z 5 mln euro do 6,25 mln euro (około 26 778 750 zł).

Kryterium dotyczące średniorocznego zatrudnienia pozostaje bez zmian i nadal wynosi minimum 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.

Przepisy te obejmują w głównej mierze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawne, partnerskie, komandytowe, cywilne oraz działalności gospodarcze osób fizycznych.

Nowe regulacje będą obowiązywać od roku obrotowego zaczynającego się po 31 grudnia 2024 roku. Jednak przy ocenie spełnienia kryteriów brane będą pod uwagę przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów osiągnięte w roku obrotowym rozpoczynającym się po 31 grudnia 2023 roku.

Nowe definicje jednostek mikro, małych i średnich

W ramach nowelizacji przepisów dotyczących rachunkowości, wprowadzono zmiany w zakresie definicji jednostek mikro, małych i średnich. Nowe przepisy podnoszą progi finansowe dla tych kategorii przedsiębiorstw o 25%.

Zgodnie z nowymi regulacjami, definicje jednostek mikro, małych i średnich przedsiębiorstw zostały dostosowane do zaktualizowanych progów finansowych, które są uzależnione od wysokości sumy aktywów bilansu oraz przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów. Dodatkowo, zasady dotyczące zatrudnienia, które również wpływają na kwalifikację do odpowiedniej kategorii, pozostają bez zmian.

Jednostka mikro

Zgodnie z nowymi przepisami, jednostką mikro jest przedsiębiorstwo, które nie przekroczyło w danym roku obrotowym oraz w roku poprzedzającym go dwóch z trzech poniższych kryteriów:

1. Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego – do 2 000 000 zł.
2. Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy – do 4 000 000 zł.
3. Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty – do 10 osób.

W przypadku jednostki mikro, aby utracić status, musi ona przekroczyć dwa z trzech powyższych kryteriów w dwóch kolejnych latach obrotowych.

Jednostka mała

Jednostką małą jest przedsiębiorstwo, które spełnia następujące kryteria:

• Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego – do 33 000 000 zł.
• Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy – do 66 000 000 zł.
• Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty – do 50 osób.

Aby jednostka mogła utracić status małej, musi przekroczyć dwa z trzech powyższych progów w dwóch kolejnych latach obrotowych.

Jednostka średnia

Przedsiębiorstwo, które przekracza progi określone dla jednostki małej, a jednocześnie nie spełnia warunków dla jednostki dużej, zostaje zakwalifikowane jako jednostka średnia. Próg dla jednostki średniej wynosi:

• Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego – do 110 000 000 zł.
• Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy – do 220 000 000 zł.
• Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty – do 250 osób.

Jednostka duża

Nie ma odrębnej definicji ustawowej dla jednostek dużych, jednak uznaje się, że firma staje się dużą, gdy jej suma aktywów, przychody netto lub zatrudnienie przekraczają wartości ustalone dla jednostki średniej.

Obowiązek raportowania ESG – krok w stronę zrównoważonego rozwoju

Nowelizacja wprowadza nowy rozdział do ustawy o rachunkowości wdrażający przepisy dyrektywy CSRD (2022/2464) – „Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju”. Jego celem jest zobowiązanie większej grupy przedsiębiorstw do ujawniania informacji na temat ich wpływu na kwestie środowiskowe, społeczne i ładu korporacyjnego (Environmental, Social, Governance).

Regulacje obejmą:

• wszystkie duże jednostki,
• jednostki będące jednostką dominującą dużej grupy kapitałowej,
• małe i średnie jednostki dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym (z wyłączeniem notowanych mikroprzedsiębiorstw),
• spełniające określone warunki i kryteria wielkości jednostki zależne i oddziały z siedzibą w państwie członkowskim UE, których odpowiednio jednostka dominująca najwyższego szczebla lub jednostka samodzielna podlega przepisom prawa państwa trzeciego, a jej przychód netto ze sprzedaży wygenerowany w UE przekracza 150 mln euro.

Harmonogram wdrażania

Przepisy dyrektywy CSRD określają trzy grupy przedsiębiorstw, które będą objęte obowiązkiem raportowania w różnych okresach:

• Za rok 2024: Obowiązek raportowania dotyczy przedsiębiorstw, które już obecnie podlegają dyrektywie NFRD (Non-Financial Reporting Directive).
• Za rok 2025: Duże przedsiębiorstwa, które spełniają przynajmniej dwa z trzech kryteriów:
  • suma bilansowa wynosi co najmniej 25 mln euro,
  • przychody netto ze sprzedaży osiągają minimum 50 mln euro,
  • średnioroczne zatrudnienie wynosi przynajmniej 250 pracowników.
• Za rok 2026: Obowiązek obejmie notowane na giełdzie małe i średnie przedsiębiorstwa, które spełniają określone kryteria wielkościowe, a także małe i niezłożone instytucje kredytowe oraz zależne zakłady ubezpieczeń.

Pierwsze raporty ESG będą musiały zostać sporządzone za rok obrotowy 2024, a ich obowiązkowe atestowanie przez biegłych rewidentów stanie się standardem. Wszystkie raporty będą przygotowywane według jednolitych, europejskich standardów, co zapewni ich spójność i wiarygodność. Informacje te będą zamieszczane w odrębnej sekcji sprawozdania z działalności, dostępnej w formie elektronicznej.

Podsumowanie

Nowelizacja ustawy o rachunkowości, która wejdzie w życie w 2025 roku, wprowadza szereg istotnych zmian, które mają na celu uproszczenie obowiązków księgowych dla przedsiębiorstw, a także dostosowanie przepisów do unijnych regulacji. Kluczowe zmiany obejmują podwyższenie progów przychodów, które zobowiązują do prowadzenia pełnych ksiąg rachunkowych, a także rozszerzenie obowiązku raportowania ESG, wprowadzając obowiązek sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju dla wielu przedsiębiorstw.

Dzięki wyższej granicy przychodów, mniejsze firmy będą mogły dłużej korzystać z uproszczonych form księgowości, co pozwoli im zredukować obciążenia administracyjne. Z kolei podwyższenie progów dla badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów wpłynie na zmniejszenie kosztów dla mniejszych podmiotów gospodarczych.

Wszystkie te zmiany mają na celu poprawę przejrzystości finansowej przedsiębiorstw, ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej oraz dostosowanie do wymogów unijnych.

Jeśli mają Państwo pytania dotyczące opisanego tematu lub potrzebują Państwo dodatkowych informacji – zapraszamy do kontaktu:

Zadaj pytanie »

DZIAŁ DS. RELACJI Z KLIENTAMI

ELŻBIETA
NARON-GROCHALSKA
Główny Konsultant
ds. relacji z klientami
Grupa getsix

***