Kontrola celno-skarbowa w świetle raportu „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa 2025” – rosnąca presja na firmy
Kontrola celno-skarbowa staje się jednym z głównych mechanizmów kształtujących relacje między przedsiębiorcami a administracją skarbową. Najnowszy raport „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa 2025”, przygotowany przez MDDP i Konfederację Lewiatan, pokazuje, jak zmienia się krajobraz działań kontrolnych w Polsce – od skali, przez metody, aż po konsekwencje dla biznesu.
Warto przy tym zaznaczyć, że administracja skarbowa dysponuje dziś dwoma podstawowymi rodzajami postępowań kontrolnych: kontrolą podatkową, prowadzoną przez urzędy skarbowe, oraz kontrolą celno-skarbową, realizowaną przez wyspecjalizowane jednostki Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Ta druga forma – znacznie bardziej rozbudowana i mniej sformalizowana – coraz wyraźniej wypiera klasyczne kontrole podatkowe, stając się głównym narzędziem weryfikacji przedsiębiorców.
W tym artykule znajdziesz:
Kontrole celno-skarbowe dominują
Z raportu wynika, że w ciągu ostatnich pięciu lat nastąpił gwałtowny wzrost znaczenia kontroli celno-skarbowych. W 2019 r. stanowiły one zaledwie 12,5% wszystkich kontroli, a w 2024 r. już ponad 38%. Według KAS trend ten będzie kontynuowany.
Choć urzędy celno-skarbowe dysponują większymi kompetencjami, przedsiębiorcy mają ograniczoną ochronę prawną podczas takich kontroli. Brak jasno określonych ram czasowych oraz szersze uprawnienia organów to czynniki, które wzmacniają asymetrię między kontrolującym a podatnikiem.
117,5 tys. kontroli i 45 mld zł uszczupleń
W latach 2019–2024 przeprowadzono łącznie 117,5 tys. kontroli – średnio 77 dziennie (w tym ok. 59 podatkowych i 18 celno-skarbowych). Najwięcej w 2022 r., najmniej w 2024 – co eksperci tłumaczą lepszym dostępem do danych i skuteczniejszym typowaniem firm.
W tym okresie wykryto łącznie ponad 45 mld zł (ok. 10,5 mld euro) uszczupleń podatkowych:
- 27,5 mld zł w kontrolach celno-skarbowych,
- 18 mld zł w kontrolach podatkowych.
Średnia zaległość ujawniona w jednej kontroli celno-skarbowej przekraczała 1 mln zł – to wyraźny sygnał, że każda kontrola może być dla firmy poważnym ryzykiem finansowym.
„Skuteczność” na poziomie 98%?
W 2024 roku nieprawidłowości wykryto w przypadku 98% kontroli podatkowych i 94% celno-skarbowych. Tak wysoka „skuteczność” budzi pytania – czy rzeczywiście mamy do czynienia z perfekcyjnym systemem typowania, czy może z presją na to, by każda kontrola zakończyła się ustaleniem uchybień?
Tym bardziej że liczba realnych wpłat po kontrolach pozostaje relatywnie niska, co sugeruje, że część decyzji może być zbyt pochopna lub słabo udokumentowana.
Brak zawiadomień i przewlekłość postępowań
Zaledwie 1 na 10 podatników otrzymał zawiadomienie o kontroli, mimo że zgodnie z przepisami powinno to być standardem. Brak wcześniejszej informacji uniemożliwia dobrowolne skorygowanie błędów i zwiększa stres oraz ryzyko proceduralne.
Długość kontroli to kolejny problem:
- celno-skarbowe: średnio 332 dni,
- podatkowe: średnio 113 dni.
Tak długi czas działania fiskusa to nie tylko kosztowna niepewność dla firm, ale i realne obciążenie finansowe – np. poprzez narastające odsetki od zaległości.
Kontrola celno-skarbowa wymaga równowagi
Raport wyraźnie wskazuje, że kontrola celno-skarbowa, jako coraz powszechniejszy instrument działania administracji skarbowej, powinna opierać się na zasadzie równowagi – pomiędzy skutecznością fiskusa a rzeczywistą ochroną praw podatników.
Wśród postulatów autorów raportu znajdują się:
- zwiększenie transparentności procedur,
- przywrócenie realnych gwarancji procesowych,
- ujednolicenie oraz skrócenie czasu trwania kontroli.
Wnioski dla firm
Raport „Przedsiębiorcy pod lupą fiskusa 2025” jasno wskazuje, że kontrola celno-skarbowa przestaje być incydentalnym zdarzeniem, a staje się istotnym elementem ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Wobec rosnącej skali oraz intensywności działań kontrolnych ze strony administracji skarbowej, przedsiębiorcy powinni zadbać o właściwe przygotowanie proceduralne i dokumentacyjne.
W celu zabezpieczenia interesów swojej firmy, warto z wyprzedzeniem przeanalizować potencjalne obszary ryzyka oraz skorzystać z profesjonalnego wsparcia specjalistów w zakresie prawa podatkowego. Doświadczeni doradcy podatkowi mogą nie tylko zminimalizować skutki ewentualnych nieprawidłowości, lecz także zapewnić bezpieczeństwo podatkowe na każdym etapie działalności. Zapraszamy do skorzystania z usług doradztwa podatkowego świadczonych przez ekspertów getsix®.
Jeśli mają Państwo pytania dotyczące opisanego tematu lub potrzebują Państwo dodatkowych informacji – zapraszamy do kontaktu:
DZIAŁ DS. RELACJI Z KLIENTAMI
ELŻBIETA
NARON-GROCHALSKA
Główny
Konsultant
ds. relacji z
klientami
Grupa getsix
***
