Pakiet Quick Fixes w Polsce od 1 lipca 2020 r.

Rozliczanie VAT w transakcjach łańcuchowych dotychczas powodowało wiele wątpliwości oraz niespójności z uwagi na brak zharmonizowanych regulacji na poziomie unijnym. Od 1 stycznia br. obowiązują w tym zakresie zmiany wprowadzone do Dyrektywy Rady UE 2006/112 w ramach pakietu tzw. Quick Fixes, które ujednolicają rozliczanie transakcji łańcuchowych w UE. Polska wprowadza te zmiany z 6 miesięcznym poślizgiem na podstawie znowelizowanej od 1 lipca ustawy o VAT.

Opublikowana pod koniec czerwca bieżącego roku ustawa wprowadza zmiany m.in. w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawie o podatku od towarów i usług, ustawie o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz innych ustawach.

Wraz z tą ustawą zachodzi implementacja wynikającego z Dyrektywy UE 2018/1910 pakietu zmian, tzw. Quick Fixes, który dotyczy podatku VAT.

Nowe przepisy obowiązują już od 1 lipca 2020 r.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje w tym zakresie.

Jeśli w łańcuchu uczestniczy 3 podatników (A-B-C) przy czym podatnik A sprzedaje towar podatnikowi B (podmiotowi pośredniczącemu) podatnik B sprzedaje ten towar dalej podatnikowi C towar jest wysyłany bezpośrednio od A do C, a transport organizuje podmiot B wówczas zasadą generalną jest przyjęcie, że to transakcja A – B jest „ruchoma” i podlega opodatkowaniu stawką 0% w państwie, z którego towary są wysyłane.

Podatnik B działający jako podmiot pośredniczący może tę zasadę zmienić. Inne rozwiązanie zostanie wprowadzone w sytuacji, gdy pośrednik (B) przekaże swojemu dostawcy (A) nadany przez państwo, z którego odbywa się wysyłka lub transport towarów, numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych. W takim przypadku transakcja WDT (wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów) zostanie przypisana sprzedaży pomiędzy pośrednikiem a kolejnym nabywcą (w powyższym przykładzie WDT stanowiłaby dostawa między drugim a trzecim podmiotem).

Kluczowe dla określenia skutków VAT transakcji łańcuchowych według nowych zasad jest więc wskazanie podmiotu pośredniczącego (B), który poprzez podanie określonego numeru VAT-UE decyduje w praktyce jak transakcje w łańcuchu powinny zostać opodatkowane.

Warto zrewidować dotychczasowe ustalenia biznesowe i warunki dostaw towarów z unijnymi kontrahentami, aby określone w nowych przepisach skutki VAT były optymalne dla stron transakcji. Praktyczny problem może pojawić się np. w sytuacji, gdy podmiot pośredniczący (B) zdecyduje się podać swój numer nadany w kraju wysyłki towarów już po wystawieniu faktury i rozliczeniu transakcji, co skutkowałoby zaległością podatkową u dostawcy, który do dostawy na jego rzecz słusznie zastosował stawkę 0%. Stąd bardzo istotne jest ustalenie z góry jakim numerem posłuży się nabywca występujący w roli podmiotu pośredniczącego i uzyskanie od niego tego numeru.

Zmiany te dotyczą wyłącznie handlu wewnątrzunijnego. Transakcje łańcuchowe obejmujące import i eksport, będą rozliczane według dotychczasowych zasad (z wszelkimi z tym związanymi wątpliwościami).

Z VAT-owskiego punktu widzenia z magazynem typu call-off mamy do czynienia wówczas, gdy:

• w chwili transportu towarów do innego państwa członkowskiego sprzedawca (X) wie dokładnie, kim jest nabywca (Y) (zna jego tożsamość i podatkowy status),
• transportowane towary trafiają w pierwszej kolejności do magazynu konsygnacyjnego znajdującego się w państwie członkowskim dostawy towarów, a stamtąd, w dogodnym momencie (czyli wtedy, gdy są potrzebne do dalszej odsprzedaży, do produkcji, do wykonania usługi), pobierane są przez nabywcę (Y).

Nowe przepisy ustawy o VAT, które mają zapewnić zgodność z Dyrektywą, nieco zmodyfikowaną i uproszczoną charakterystykę działania magazynu konsygnacyjnego zwaną procedurą magazynu call-off stock. Najważniejsze różnice wynikające z nowych, przepisów to:

• podmiot X nie musi już spełniać warunku braku rejestracji na VAT w kraju, w którym prowadzony jest magazyn typu call-off stock. Może on być zarejestrowany w tym kraju, a nie może jedynie posiadać w nim siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności,
• magazyn typu call-off stock nie musi już być prowadzony wyłącznie przez podmiot Y, ale może być także prowadzony przez podmiot trzeci,
• podmiot Y nie musi już dokonywać zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze prowadzenia magazynu konsygnacyjnego przed pierwszym wprowadzeniem przez X towaru do magazynu, ale na nowych zasadach będzie musiał dokonać takiego zawiadomienia w terminie 14 dni od dnia pierwszego wprowadzenia towarów do magazynu,
• podmiot Y może zostać zastąpiony przez inny podmiot, w trakcie trwania procedury call-off stock i nie wpłynie to na utratę uproszczenia wynikającego z tej procedury,
• podmiot X, podmiot Y oraz ewentualnie podmiot trzeci prowadzący magazyn, będą musieli prowadzić szczegółową ewidencję towarów, która została określona Rozporządzeniem Wykonawczym Rady (UE) 282/2011,
• na podmiocie X będzie ciążył nowy obowiązek, w postaci konieczności złożenia Informacji Podsumowującej VAT-UE w kraju wysyłki, w momencie przemieszczenia towarów, z podaniem numeru VAT przyszłego nabywcy towaru.
• maksymalny okres przechowywania towarów w magazynie bez powstania obowiązku podatkowego wynosi 12 miesięcy, co jest pogorszeniem sytuacji, gdyż dotychczas był to okres 24 miesięcy,
• upływ maksymalnego okresu przechowywania, utrata lub zniszczenie towaru oznacza konieczność wykazania WNT z tytułu przemieszczenia własnych towarów przez podmiot X,
• jeżeli w terminie 12 miesięcy nie nastąpiło przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel i zostały one powrotnie przemieszczone do państwa członkowskiego, z którego zostały pierwotnie wysłane, a podmiot X zarejestrował ich powrotne przemieszczenie to uznaje się, że nie miało miejsca wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.

Analiza zmian:

Plusami nowej regulacji dla przedsiębiorców z pewnością jest to że:

• magazyn konsygnacyjny będzie mógł być prowadzony przez podmiot trzeci, co powinno znacznie rozszerzyć krąg podmiotów, które będą mogły z tych regulacji skorzystać.
• wprowadzenie możliwości zastąpienia odbiorcy. Przykładowo, jeżeli polski podatnik dostarczy do magazynu w Niemczech wyprodukowane towary, a niemiecki kontrahent nie dokona ich nabycia to możliwe będzie, przy spełnieniu określonych warunków, zastąpienie tego kontrahenta innym, a zmiana taka nie pozbawi stron tej transakcji benefitów wynikających z zastosowania procedury magazynu call-off stock.
• wprowadzenie możliwości powrotnego wywozu towaru. Jeśli polskiemu podatnikowi, w ogóle, nie uda się tego towaru sprzedać to będzie on mógł przetransportować ten towar do Polski i nie poniesienie z tego tytułu żadnych konsekwencji, gdyż transakcja ta będzie neutralna podatkowo.

Minusem dla przedsiębiorców z pewnością jest:

• skrócenie, z 24 do 12 miesięcy, czasu, w jakim towary mogą być przechowywane przed dostawą.
• konieczność wykazania WNT (wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru) z tytułu utraty lub zniszczenia towaru, co często spowodowane jest przecież czynnikami niezależnymi od stron transakcji. Szczególne problemy mogą dotyczyć tu branży spożywczej, która obraca towarami ze swej natury nietrwałymi.</li<>

Na koniec należy również wspomnieć, że wraz z ww. zmianami dokonuje się zmiany w kodeksie karnym skarbowym, w którym wprowadzone zostaje nowe wykroczenie polegające na niezłożeniu lub nieterminowym złożeniu zawiadomienia do naczelnika urzędu skarbowego o prowadzeniu magazynu w procedurze “call off stock”. Osoba odpowiedzialna za takie zaniechanie będzie podlegać karze grzywny za wykroczenia skarbowe.

Zgodnie z opublikowaną ustawą – w celu zastosowania stawki 0 proc. w WDT – powstał bezwzględny wymóg podania przez nabywcę towaru ważnego numeru identyfikacyjnego VAT, a także złożenia przez dostawcę prawidłowej informacji podsumowującej VAT-UE.

Jeżeli powyższe warunki nie zostaną spełnione stawka 0 proc. będzie mogła być stosowana jedynie po pisemnym wyjaśnieniu przez podatnika tego uchybienia naczelnikowi urzędu skarbowego.

W tym miejscu pragniemy przypomnieć, że dyrektywa ta miała zostać wdrożona w państwach unijnych do 1 stycznia 2020 r. Niemniej jednak, Polska nie dotrzymała tego terminu, w związku z czym pod koniec 2019 r. MF wydało komunikat. Podatnik mógł wybrać – a następnie konsekwentnie stosować we wszystkich aspektach związanych z rozliczaniem VAT danej transakcji – czy od 1 stycznia 2020 r. będzie stosował przepisy dyrektywy, czy dotychczasowe przepisy polskiej ustawy o VAT.

Od 1 lipca 2020 r. podatnik będzie zobowiązany do stosowania wyłącznie nowych przepisów ustawy o VAT.

---